دریافت چک

چک به عنوان مهمترین سند تجاری نقش مهمی در نظام اقتصادی هر کشور ایفا می کند. از قضا این سند تجاری پر استفاده در ایران هم مهمترین ابزار پرداخت محسوب می شود.

نقش چک در نظام اقتصادی ایران را می توان از میزان استفاده آن درک کرد. به طور سالانه حدود 40 الی 50 درصد پرداخت ها از طریق چک انجام می شود. البته چک کاغذی به دلیل هزینه بالا و ریسک ذاتی که در خود دارد همواره یکی از گزینه هایی بوده که برای حذف آن و جایگزین کردن آن با راهکارهای جدید تلاش های بسیاری شده است. بسیاری از کشورها در سال های اخیر تلاش کرده اند تا حضور پررنگ چک های کاغذی در اقتصاد را کمتر کنند.

تعریف دقیق چک چیست؟

چک به عنوان یک لغت کلمه ای فارسی است. این کلمه به معنای نوشته ای است که با استفاده از آن پولی که در بانک دارید را برداشت یا به شخص دیگری حواله می کنید. چک در گذشته با نام های قباله، حجت، منشور عهدنامه و برات هم شناخته شده. این تصور وجود دارد که چک کلمه انگلیسی است، اما جالب است بدانید این لغت در شعر شاعرانی همچون فردوسی و معزی هم با معنایی شبیه به معنای امروزی آن دیده شده است.

حالا بد نیست به سراغ مفهوم چک در دنیای امروز برگردیم.

مطابق ماده ۳۱۰ قانون تجارت:‌ “چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌کند.” اما این تعریف برای عموم کمی دشوار است و بهتر است به تعریف آسان تری در این مورد بپردازیم.

طبق تعریف متخصصین این حوزه چک یک سند تجاری است که بانک برای استرداد وجه و اعتبار قابل استفاده یا انتقال آن به اشخاص دیگر به صاحب حساب می دهد. البته صاحب حساب برای دریافت چک باید شرایط لازم را داشته باشد. طبق قانون چک باید بر روی بانک کشیده شود، به این معنی که محال علیه چک باید بانک باشد. چک هایی که موسسات مالی و صندوق های قرض الحسنه صادر می کنند چک هستند، اما حمایت های قانونی صدور چک شامل آن ها نمی شود.

انواع چک بانکی را می شناسید؟

انواع مختلفی از چک های بانکی وجود دارد که معمولا برای معاملاتی با حجم بالا استفاده می شوند. اطلاع از انواع چک ها مطمئنا زمانی به درد شما می خورد به خصوص اگر صاحب کسب و کار باشید یا قصد راه اندازی آن را داشته باشید بهتر است انواع چک بانکی را بشناسید.

این چک ها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. چک هایی که توسط صاحب چک صادر می شوند

• چک عادی: اولین و رایج ترین نوع از چک های بانکی چک عادی است. در این چک صاحب حساب از دارایی خود نزد بانک چکی را در وجه شخص مورد نظر یا حامل صادر می کند. برای نقد کردن این چک باید به شعبه بانکی که چک توسط آن صادر شده مراجعه کنید.
• چک تایید شده یا گواهی شده: چک تایید شده تفاوت چندانی با چک عادی ندارد. تنها تفاوت یک چک تایید شده با چک عادی این است که بانک که چک بر روی آن صادر شده پرداخت وجه را تایید می کند. به این معنی که اگر چنین چکی داشته باشید این تضمین را دارید که حتی اگر در حساب شخص صادرکننده چک وجه لازم وجود نداشته باشد، بانک مبلغ چک را پرداخت می کند.

2. چک هایی که توسط بانک صادر می شوند

• چک بین بانکی (رمزدار): چک بانکی توسط بانک و به خواسته صاحب حساب صادر می شود. این چک به صورت رمزدار و برای بانک های دیگر صادر می شود. امکان وصول این چک به صورت پول نقد وجود ندارد و بانک صادر کننده مبلغ را به حساب بانکی شخص مورد نظر در بانک های دیگر منتقل می کند. صدور آن نیز در وجه حامل ممنوع است. علاوه بر این چک بین بانکی را نمی توان به شخص دیگری منتقل کرد. پرداخت این چک هم مانند چک تضمین شده حتمی است. در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که امنیت چک بین بانکی بسیار زیاد است، چرا که در این چک اطلاعاتی مثل شماره حساب و کدشعبه بانکی که فرد گیرنده در آن حساب دارد نیز باید در چک نوشته شود.
• چک تضمین شده (تضمین شده رمزدار): چک رمزدار توسط بانک صادر می شود. در صورتی که صاحب حساب درخواست صدور چک تضمین شده کند این چک صادر می شود. پرداخت وجه به گیرنده چک رمز دار توسط بانک تضمین می شود و حتی اگر در حساب صاحب حساب وجه کافی وجود نداشته باشد، امکان نقد کردن در همه شعبه های بانک صادر کننده چک وجود دارد. چک تضمین شده از جهت تضمین پرداخت شبیه به چک تایید شده است، اما تفاوت چک تضمین شده این است که صادر کننده آن بانک است، در صورتی که صادر کننده چک تایید شده خود شخص صاحب حساب است. چک تضمین شده تفاوتی با پول رایج ندارد، چراکه وصول آن حتمی است.
• چک مسافرتی: این چک نیز توسط بانک صادر و وجه آن در شعب همان بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن بانک قابل دریافت است. چک مسافرتی گزینه ای مناسب به جای حمل پول بسیار است.