در سال‌های اخیر، دولت‌ها با هدف افزایش شفافیت مالی و عدالت مالیاتی، اقدام به توسعه زیرساخت‌های دیجیتال برای مدیریت مالیات‌ها کردند. یکی از مهم‌ترین این زیرساخت‌ها، «سامانه مودیان» است. ممکن است از خود بپرسید: مودیان کیستند و چرا اتصال به این سامانه برای تمامی کسبوکارها اجباری شده است؟ در این مقاله به‌صورت کاربردی و گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم چرا پای‌بندی به سامانه مودیان ضروری است، چه مزایایی دارد و چه تبعاتی در صورت عدم اقدام گریبان‌گیر کسبوکارها خواهد شد.
۱. تعریف و اهمیت سامانه مودیان
“مودیان” به کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی گفته می‌شود که در قانون موظف به پرداخت مالیات هستند. سامانه مودیان بستری آنلاین است که امکاناتی نظیر ثبت‌نام، صدور فاکتور، گزارش‌دهی و پرداخت مالیات را به صورت دیجیتال فراهم می‌کند.
-
جمع‌آوری داده‌ها در فرم‌های استاندارد
-
امکان رهگیری معاملات
-
ثبت رسمی عملیات خرید و فروش
این سامانه ضمن تسهیل فرآیندهای مالیاتی، بستری برای جلوگیری از فرار مالیاتی و فساد مالی فراهم ساخته است.
۲. الزام قانونی اتصال به سامانه مودیان
2.1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان
بر اساس قانون مالیات بر ارزش‌افزوده و مصوبات مربوطه، تمامی فروشندگان کالا و خدمات موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی (POS) متصل به سامانه مودیان هستند. بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی و سازمان فناوری اطلاعات، این الزام را به صورت رسمی ابلاغ کرده‌اند.
2.2 چه کسانی مشمول این قانون هستند؟
-
همه کسب‌وکارهایی که فروش کالا یا خدمات دارند
-
شرکت‌ها (حقوقی و غیرانتفاعی)
-
فریلنسرها و کسب‌وکارهای خرد
-
فعالان خرد در شبکه‌های اجتماعی
عدم اتصال به سامانه یا استفاده از روش‌های غیررسمی، جریمه‌های سنگین، حذف از طرح‌های تشویقی و حتی پلمب واحد تجاری را به دنبال دارد.
۳. مزایای اتصال به سامانه مودیان
3.1 شفافیت مالی و افزایش اعتماد
اتصال به سامانه، همه تراکنش‌ها را ثبت و قابل ردیابی می‌کند. این شفافیت، اعتماد مشتریان، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد.
3.2 تسهیل در ارائه تسهیلات بانکی
اغلب بانک‌ها برای اعطای تسهیلات کمتر به مشتریان، گزارش‌های سیستم‌های مالیاتی را ملاک قرار می‌دهند. اتصال به سامانه مودیان، بخشی از شرایط اولیه دریافت وام یا سرمایه‌گذاری است.
3.3 کاهش احتمال تخلفات و جرایم
با ورود اطلاعات معاملات به صورت دقیق و رسمی، احتمال اعتراضات مالیاتی و جریمه‌های بعدی به شدت کاهش می‌یابد.
3.4 امکان گزارش‌گیری دقیق و شفاف
کسبوکارها می‌توانند گزارش‌های فروش، خرید، مالیات بر ارزش‌افزوده و موارد مرتبط را به سرعت استخراج و تحلیل کنند.
۴. فرآیند عملی ورود به سامانه مودیان
4.1 ثبت‌نام در سامانه
-
ورود به سایت رسمی سازمان امور مالیاتی
-
تکمیل فرم‌های مربوط به هویت حقیقی یا حقوقی
-
دریافت شناسه کاربری و رمز عبور
4.2 تجهیز به پایانه فروشگاهی یا نرم‌افزار
-
تهیه POS یا نرم‌افزار صدور فاکتور متصل به سامانه مودیان
-
ثبت شناسه مودی در دستگاه یا نرم‌افزار
-
اعتبارسنجی و فعال‌سازی اتصال
4.3 صدور فاکتور الکترونیکی
با استفاده از نرم‌افزار اتصال به سامانه مودیان:
-
صدور پیش‌فاکتور و فاکتور فروش
-
ارسال آنی به سامانه
-
دریافت کد رهگیری
-
ذخیره الکترونیکی سند
4.4 ارسال گزارش‌های دوره‌ای
-
تهیه صورت معاملات فصلی
-
ارسال صورت‌حساب‌ها
-
پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده
۵. چالش‌ها و راهکارها
5.1 مشکلات فنی
ممکن است در اتصال به سامانه یا عملیات فروش مشکلاتی ایجاد شود. پیشنهاد می‌شود:
-
از نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مورد تایید استفاده کنید
-
از پشتیبانی فنی رسمی استفاده کنید
5.2 عدم آگاهی
بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک با مفاهیم سروکار ندارند. لازم است آموزش‌ها و کارگاه‌های آموزشی برگزار شود.
5.3 هزینه‌های اولیه
تهیه نرم‌افزار یا POS ممکن است هزینه‌بردار باشد، اما با بازگشت سرمایه از بهبود شفافیت، آسان‌سازی گزارش‌گیری و جلوگیری از جرایم، این هزینه قابل توجیه است.
۶. تبعات عدم اتصال به سامانه مودیان
6.1 جریمه‌های نقدی
بر اساس قانون، در صورت عدم اتصال یا استفاده غیرقانونی از ابزارهای فروش فاکتور، جرایمی از چند میلیون تا چند ده میلیون تومان (بر اساس نوع تخلف) اعمال می‌شود.
6.2 عدم امکان دریافت گواهی ارزش‌افزوده
بدون ثبت رسمی، امکان دریافت گواهی مالیات بر ارزش‌افزوده وجود نخواهد داشت و فروشندگان مشمول مالیات، در معرض مشکلات قانونی قرار می‌گیرند.
6.3 محرومیت از تسهیلات بانکی
بانک‌ها گزارش‌های سامانه مودیان را ملاک قرار می‌دهند و عدم اتصال می‌تواند به معنای رد درخواست تسهیلات یا سرمایه‌گذاری باشد.
6.4 خطر پلمب یا تعلیق کسب‌وکار
سازمان امور مالیاتی و نیروی انتظامی ممکن است برای برخورد با تخلفات جدی، حتی اقدام به پلمب و تعلیق فعالیت کسب‌وکار کنند.
نتیجه‌گیری
اتصال به سامانه مودیان فقط یک الزام قانونی نیست بلکه فرصت بزرگی برای ارتقاء شفافیت، کارایی، اعتماد مشتری و رشد کسب‌وکار است. با وجود برخی چالش‌های فنی یا مالی، مزایای آن در بلندمدت بسیار چشمگیرتر است.
اگر هنوز متصل نشده‌اید، همین امروز شروع کنید:
-
ثبت‌نام در سامانه
-
تهیه ابزار مناسب (نرم‌افزار یا سخت‌افزار)
-
صدور رسمی فاکتور و دریافت کد رهگیری
-
پیوسته گزارش‌گیری و پرداخت مالیات را انجام دهید
با این اقدامات، هم از جرایم مالیاتی جلوگیری می‌کنید و هم کسب‌وکارتان را در مسیر رشد و حرفه‌ای‌تر شدن قرار می‌دهید.
